Your cart
Sepetinizde daha fazla ürün yok
- Dekorasyon
- 5716 görüntülemeler
- kapı oyma, cnc, kapı desen, el cezeri, cezeri, İbn er-Rezzaz el-Cezeri
İbn er-Rezzaz el-Cezeri'nin Dört Sürgülü Kapı Kilidi
|
Architab Atölye, El Cezeri'nin tasarımı olan kilidinden minyatür bir kapı yaptık. Kapı Üniversite'de sergilenmek üzere hazırlandı. Bu dört sürgülü kapı kilidi, büyük kapıları arkadan kilitlemek için kullanılan sürgülerin, tek kanatlı bir kapıyı dört kenarından da kilitleyen bir açma kapama mekanizmasıyla uygulanmış şeklidir. Kitabında 6.bölümünün 4.aleti olarak yer alır. Bilim tarihçileri, Cezeri’nin geliştirdiği bu sürgülü kilit sisteminin kendinden önce görülmediğini söylüyorlar. Bu kilit sisteminin orjinaline uygun olarak rekonstrüksiyonu sağlanmış, saydam bir panel arkasına yerleştirilerek çalışma prensibinin açık olması sağlanmıştır. Mekanik aksam Cezeri’nin öngürdüğü şekilde prinç malzemeden, sürgüler ise yine orijanilinde olduğu gibi ahşap malzemeden imal edilmiştir. Kilit sistemi 2,30 metre boyunda ahşap bir kapıya uygulanarak gösterime hazır hale getirilmiştir. Kapının ön kısmında görsel amaçlı olarak Cezeri’nin saray kapısı tasarımında kullandığı ve geometric yapısı tarafımızdan çözülen yıldız deseni kullanılmıştır. Bu desen selçuklu yıldızını andırmakla beraber, daha sade yapısıyla sadece Cezeri’nin kitabında olan benzersiz bir desendir. |
|
Detaylı videomuzda sistemin nasıl çalıştığını izleyebilirsiniz. Youtube kanalımıza üye olarak güncel videolarımızı takip edebilirsiniz.
1136 yılında Cizre'nin Tor mahallesinde doğmuştur. Sibernetik alanın kurucusu kabul edilen, fizikçi, robot ve matrix ustası bilim insanı "İsmail Ebul İz Bin Rezzaz El-Cezeri" 1206'te Cizre'de öldü. Lakabını yaşadığı şehirden alan El Cezeri, öğrenimini Camia Medresesi'nde tamamlayarak, fizik ve mekanik alanlarında yoğunlaştı ve pek çok ilke ve buluşa imza attı.
Batı literatüründe M.Ö. 300 yıllarında Yunan matematikçi Archytas tarafından buharla çalışan bir güvercin yapılmış olduğu belirtilse de, robotikle ilgili bilinen en eski yazılı kayıt, Cezeri'ye âittir.
Dünya bilim tarihi açısından bugünkü sibernetik ve robot biliminde çalışmalar yapan ilk bilim insanı olan Cezeri'nin yaptığı otomatik makineler günümüz mekanik ve sibernetik bilimlerinin temel taşlarını oluşturmaktadır."Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmayı İçeren Kitap" (El Câmi-u’l Beyn’el İlmî ve El-Amelî’en Nâfi fî Sınâ'ati'l Hiyel, Arapça: بَيْنْ اَلْعِلْمِ وَالْعَمَلِ اَلنَّافِعْ فِي صِناعَةُ الْحِيَلْ) adlı eserinde ortaya koydu. 50'den fazla cihazın kullanım esaslarını, yararlanma olanaklarını çizimlerle gösterdiği bu olağanüstü kitapta Cezeri, tatbikata çevrilmeyen her teknik ilmin, doğru ile yanlış arasında kalacağını söyler. Bu kitabın özgün kopyası günümüze kadar ulaşamadıysa da, bilinen 15 kopyasından 10'u Avrupa'nın farklı müzelerinde, 5 tanesi Topkapı ve Süleymaniye kütüphanelerinde yer almaktadır.
Kısaca Kitab-ül Hiyel adıyla bilinen eseri altı bölümden oluşur. Birinci bölümde binkam (su saati) ile finkanların (kandilli su saati) saat-ı müsteviye ve saat-ı zamaniye olarak nasıl yapılacağı hakkında on şekil; ikinci bölümde çeşitli kap kacakların yapılışı hakkında on şekil, üçüncü bölümde hacamat ve abdestle ilgili ibrik ve tasların yapılması hakkında on şekil; dördüncü bölümde havuzlar ve fıskiyeler ile müzik otomatları hakkında on şekil; beşinci bölümde çok derin olmayan bir kuyudan veya akan bir nehirden suyu yükselten aletler hakkında 5 şekil; 6. bölümde birbirine benzemeyen muhtelif şekillerin yapılışı hakkında 5 şekil yer alır.
Teorik çalışmalardan çok pratik ve el yordamıyla ampirik çalışmalar yapan Cezeri'nin kullandığı bir başka yöntem de yapacağı cihazların önceden kâğıttan maketlerini inşa edip geometri kurallarından yararlanmaktı. İlk hesap makinesinden asırlar önce aynı sistemle çalışan benzer bir mekanizmayı, geliştirdiği saatte kullanan Cezeri, sadece otomatik sistemler kurmakla kalmamış, otomatik olarak çalışan sistemler arasında denge kurmayı da başarmıştı.
Cezeri, otomatik kontrollü makinelerin ilki sayılan Jacquard'ın otomatik dokuma tezgâhından 600 yıl önce değişik haznelerdeki suyun seviyesine göre ne zaman su dökeceğine, ne zaman meyve ve içecek sunacağına karar veren otomatik hizmetçiyi geliştirdi. Bazı makinelerinde hidro mekanik etkilerle denge kurma ve harekette bulunma sistemine yönelen Cezeri, bazılarında ise şamandıra ve palangalar arasında dişli çarklar kullanarak karşılıklı etkileme sistemini kurmaya çalıştı. Kendiliğinden çalışan otomatik sistemlerden sonra su gücü ve basınç etkisinden yararlanarak kendi kendine denge kuran ve ayarlama yapan dengeyi oluşturması, Cezeri'nin otomasyon konusundaki en önemli katkısıdır.
Fizikçi ve mekanikçi Bediuzzaman El Cezeri'nin diğer bir eseri de Diyarbakır Ulu Camii'nin ünlü Güneş Saati’dir.